آموزش پرورش توت‌فرنگي در گلدان

پرورش گل و گياه, پرورش توت فرنگي, آموزش پرورش توت فرنگي در گلدان, آموزش كاشت توت فرنگي, كاشت توت فرنگي, كاشت توت فرنگي در گلدان, نحوه كاشت توت فرنگي, زمان كاشت توت فرنگي, گياهان آپارتماني

پرورش توت فرنگي كار ساده ايست و هر كسي مي تواند آن را پرورش دهد و قيمتي گزاف براي خريد آن پرداخت نكند. شما در دو فصل بهار و پاييز مي توانيد توت فرنگي بكاريد. توت‌فرنگي با روشي موسوم به رانر زياد مي‌شود. يعني بوته‌هاي جــديد را كه ريشه‌دار باشند در محل مورد نظرتان مي‌كاريد. در نتيجه امكان بيمار بودن بوته‌ها زياد است. دقت كنيد كه بوته بيمار را نخريد. لكه برگي، سفيدك پودري، پوسيدگي سياه ريشه جزو مهمترين بيماري‌هاي توت‌فرنگي است كه نشانه‌هاي بارزي هم دارند. مثلا لكه‌هاي روي برگ و سفيدك‌هاي روي ساقه و برگ.

بهتر است در هر گلدان تنها يك بوته بكاريد مگر اينكه از گلدان‌هاي مستطيلي شكل دراز استفاده كنيد كه بتوانيد بين هر دو بوته ۴۰ سانتي‌متر فاصله بگذاريد. هر جايي كه گرما و خورشيد مناسب داشته باشد، براي قرار دادن گلدان توت‌فرنگي شما خوب است. توت‌فرنگي‌ها به دنبال مكاني مناسب و معتدل براي زندگي سه تا چهار ساله خودشان هستند. پس آن را از آنها دريغ نكنيد. توت‌فرنگي‌ها دوست ندارند تابستان‌هاي بسيار گرم و خشك را تحمل كنند.درجه حرارت مناسب براي پرورش توت‌فرنگي بين ۱۵ تا ۲۵ درجه سانتيگراد است. البته توت‌فرنگي سرما را هم تحمل مي‌كند و در برابر آن نيمه مقاوم است. در زمستان اگر روي بوته‌هاي توت‌فرنگي‌تان را بپوشانيد تا دماي ۱۸- درجه سانتيگراد را تحمل مي‌كنند.

براي كود گلدانتان بهتر است از تركيبي از كودهاي كمپوست مخصوص باغ، برگ يا زباله‌هاي سبز بازيافت شده استفاده كنيد و تا  عمق ۱۵ سانتي‌متري خاك گلدانتان (از بالا) را با آن بپوشانيد. بوته‌ها به خوبي درون خاك جاي دهيد و مطمئن شويد كه جوانه برگ‌ها همتراز با خاك است.

معمولا پرورش توت‌فرنگي، به ويژه وقتي جنس بوته‌هاي آن مرغوب باشد، بسيار آسان است. در ابتدا تنها كافي است علف‌هاي هرز را از خاك خارج كنيد، اما وقتي ميوه‌ها شروع كردند به در آمدن، حواستان به حشرات و آفت‌ها هم باشد.مهمترين نكته در پرورش توت‌فرنگي اين است كه خاك گلدان آن را مرطوب نگه داريد. البته بايد حواستان هم باشد كه به طور ناگهاني حجم زيادي از آب را پاي گلدان نريزيد.اگر گلدانتان را روي بالكن قار مي‌دهيد، وقتي ميوه‌ها در آمدند، پيش از اينكه رنگي به خود بگيرند، روي آنها را با پلاستيك بپوشانيد. اين كار آنها را از گزند پرنده‌ها در امان نگه مي‌دارد.

هر وقت توت‌فرنگي‌تان دورتادورش قرمز شد، يك روز به آن وقت بدهيد و آن وقت آن را بچينيد. اين فرصت يك روزه آنها را شيرين‌تر، آبدارتر و خوش عطرتر مي‌كند. وقتي زمان باردهي بوته‌ها تمام شد، باز هم حواستان بايد به بوته باشد. شاخه‌هاي زائد را بزنيد و تنها برگ‌هاي كوچك را باقي بگذاريد. از لخت شدن بوته‌تان نترسيد. برگ‌ها دوباره رشد خواهند كرد. خاك گلدان را تقويت كنيد. براي تقويت خاك مي‌توانيد از همين برگ‌هاي خود بوته كه جدا كرده‌ايد يا كودهاي كمپوستي استفاده كنيد.

 در قرن چهاردهم در فرانسه توت فرنگيهاي وحشي از جنگل به زمين زراعتي منتقل شد و از آن به عنوان يك گياه اهلي استفاده گرديد. در جنگلهاي شمال ايران توت فرنگي وحشي بطور فراوان يافت مي‌شود. به نظر مي‌رسد كه اولين رقم اصلاح شده در زمان صدارت اتابك اعظم از فرانسه به ايران آمد و به نام اتابكي خوانده شد.

مشخصات گياه شناسي

توت فرنگي از جنس فراگاريا (Fragaria) و تيره رزاسه (Resaceae) بوده كه امروزه از گونه‌هاي شيلنسيس (Chilensis) و ويرجينيا (Virginia) استفاده زراعي مي‌گردد. عموما گياهاني علفي با ساقه‌هاي رونده يا استولون هستند. برگها مشتمل بر سه برگچه خشن و كرك‌دار به رنگ سبز تيره بوده كه در برخي از ارقام شفاف مي‌باشند. ساختمان گل شامل 5 گلبرگ سفيد كه در قسمت تحتاني خود به يك زائده كوچك متصل است، كاسه گل شامل 5 كاسبرگ سبز رنگ بوده كه در قسمت تحتاني تقريبا به يكديگر جوش خورده مي‌باشند. تعداد كاسبرگها در برخي از ارقام زراعتي ممكن است بيش از 5 عدد باشد. پرچمها به تعداد 20 عدد يا كمي بيشتر يا كمتر است.
مادگي به تعداد زياد و به صورت مارپيچي بر روي نهنج قرار گرفته است و در مجموع و همراه با نهنج فرم نسبتا كشيده‌اي را تشكيل مي‌دهد. مادگي از فندقه‌هاي جدا از يكديگر كه هر كدام داراي تخمدان با شكل راست و كوتاه مي‌باشد تشكيل شده است. در هر تخمدان يك تخمك وجود دارد و در واقع بذر به تعداد فندقه‌ها توليد مي‌شود. گل در واقع دو جنسه و پس از تلقيح گلبرگها ريزش كرده و نهنج به تدريج رشد و گوشتي شكل مي‌گيرد و ميوه به مرور زمان آبدار شده و از حالت اسيدي به قندي تبديل مي‌شود. اگر لقاح ناقص باشد تعداد فندقه‌ها محدود و چه بسا تقارن ميوه حفظ نمي‌شود.

ارقام توت فرنگي

ارقام توت فرنگي به گروه ارقام بهاره يعني بوته‌هايي كه در سال يكبار ميوه مي‌دهند و ارقام چهار فصله كه در سال بيش از يكبار ميوه مي‌دهند، تقسيم مي‌گردند. مهمترين ارقام بهاره عبارتند از گورلا ، آليسو ، تيوگو ، رد گانتلت ، اسيتا ، كاتس كيل ، فرسنا. ارقام چهار فصله بسيار قوي‌الرشد و خزنده بوده و از اواخر ارديبهشت تا اواخر تابستان و گاهي اوايل پاييز ميوه مي‌دهند. ميوه‌ها ريز و به تعداد زيادتري در هر بوته توليد مي‌شوند. ارقام چهار فصله مانند: استرا و هومي جنتو مي‌باشد.

ازدياد توت فرنگي

ازدياد جنسي 
ازدياد توت فرنگي بوسيله بذر مخصوص ارقامي است كه طبيعتا توليد ساقه رونده نمي‌كنند و يا ارقامي كه ساقه‌هاي رونده كمي دارند و همچنين جهت توليد ارقام جديد از روش ازدياد بذري استفاده مي‌شود. 
ازدياد غير جنسي 
در ازدياد غير جنسي كه تقسيم بوته خوانده مي‌شود بوته‌هايي را كه خوب رشد كرده و قوي هستند پس از خارج كردن از زمين به چند بوته كوچكتر كه هر كدام داراي مقداري ريشه مي‌باشند تقسيم كرده و سپس آنها را در محل اصلي نشاء مي‌كنند. در اين روش بايد از بوته‌هاي سالم پايه‌هاي مادري استفاده گردد. روش ازدياد از طريق ساقه‌هاي رونده بدين صورت مي‌باشند كه پس از ريشه‌دار شدن ساقه‌هاي رونده در تابستان از بوته مادري جدا و در محل سايه نشاء كرده و سپس در فصل پاييز بوته‌هاي انتخابي را به زمين اصلي انتقال مي‌دهند.

شرايط خاك و شرايط محيطي رشد توت فرنگي

توت فرنگي گياهي است كه در خاكهاي مختلف تقريبا سازگار است با اين وجود خاكهاي عميق نرم با بافت شني رسي را ترجيح مي‌دهد. بهترين PH براي توت فرنگي 5.5 تا 6.5 مي‌باشد. اگر ميزان آهك خاك از حد مجاز بيشتر باشد عارضه كلروز يا زرد شدن برگها بروز خواهد كرد. از لحاظ آب و هوا در شرايط مرطوب و شرايط نسبتا گرم محصول‌دهي مناسب خواهد داشت. در شرايط گرم و مرطوب بايد آب كافي در اختيار گياه قرار گيرد و همچنين ارقام مقاوم به گرما انتخاب گردد. در ارتفاع 400 تا 800 متري از سطح دريا مي‌تواند رشد مناسبي داشته باشد. نيمه مقاوم به سرما بدون پوشش كاه و كلش مي‌تواند تا 5- درجه سانتيگراد را تحمل نمايد ولي با پوشش ويژه تا 18- درجه سانتيگراد را متحمل است.
از نظر نياز سرمايي جزء گياهان كم نياز به سرما تقسيم بندي مي‌شود. بطوري كه در 200 تا 400 ساعت دماي كمتر از 7 درجه سانتيگراد نياز سرمايي و ناچيز آن منتفي مي گردد. سطحي بودن ريشه‌ها كه معمولا تا عمق 15 تا 20 سانتيمتري خاك توزيع مي‌گردد گياه را حساس به كم آبي مي‌كند. جهت توليد محصول بهاره بايد از ارقامي استفاده گردد كه طالب روزهاي كوتاه و نياز دمايي پائين‌تري باشند تا گل انگيزي و محصول‌دهي آنها به خوبي انجام گيرد. در ارقام 4 فصله روز كوتاهي يا روز بلندي و همچنين پائين بودن و بالا بودن درجه حرارت زياد مطرح نيست و اين گروه از توت فرنگي‌ها معمولا در شرايط مختلف به راحتي گل مي‌دهند.

پيش رس كردن توت فرنگي

توت فرنگي طبيعتا از ميوه‌هاي نوبرانه و از اولين ميوه‌هايي است كه در بهار به بازار عرضه مي‌شود. در حالت معمولي و در مناطق معتدل زمان برداشت ميوه در اواخر ارديبهشت ماه تا اوايل تير است ولي امروزه با فن آوري‌هاي خاصي مي‌توان زمان رسيدن ميوه را به جلو انداخت. به عبارت ديگر مي‌توان با استفاده از وسائل و امكانات امروزي اقدام به پيش رس كردن و توليد توت فرنگي خارج از فصل نمود و عرضه توت فرنگي را مدت طولاني‌تري ادامه داد . البته هزينه‌هاي اضافي كه براي پيش رس كردن ايجاد مي‌شود به علت قيمت بيشتري كه محصول نوبرانه دارد جبران خواهد شد.

پيش رس كردن توت فرنگي در گلخانه

مطمئن‌ترين وسيله براي پيش رس كردن استفاده از گلخانه است. مشكل استفاده از گلخانه در درجه اول هزينه سنگين احداث گلخانه و نياز به تخصص و تجربه كافي براي كشت توت فرنگي در گلخانه است. براي اين منظور مي‌توان نشاء توت فرنگي را ابتدا اواسط تيرماه تا اوايل شهريور در خزانه انتظار كشت كرد و 7 - 5 كيلوگرم در هر صد متر مربع از كودهاي كامل ازت ، فسفر و پتاس به نسبت 17 - 12 - 12 به عنوان كود پايه به زمين خزانه دارد. پس از توليد ريشه‌هاي قوي در نشا بوته‌ها شروع به ايجاد ساقه‌هاي رونده مي‌نمايند. با سرد شدن هوا بوته‌ها تحت تاثير نور و درجه حرارت پائين قرار گرفته و گل در آنها تشكيل مي‌شود. در آبان و آذر بوته‌ها را به گلخانه حمل كرده و در بستر كاشت به فاصله 30 تا 25 سانتيمتر كشت مي‌نمايند.
در گلخانه نيز مقدار 5 - 3 كيلوگرم كود كامل شيميايي در 100 متر مربع به بستر داده مي‌شود. درجه حرارت گلخانه را ابتدا روي 12 - 8 درجه سانتيگراد تنظيم كرده و با افزايش شدت نور درجه حرارت را نيز زياد مي‌كنند و به 20 - 15 درجه سانتيگراد مي‌رسانند. البته مي‌توان درجه حرارت را به 8 درجه سانتيگراد كاهش داد. بلافاصله پس از كاشت بايستي به اندازه كافي آبياري نمود. در آبياري توت فرنگي گلخانه‌اي بايد دقت شود كه زمين بطور يكنواخت مرطوب گردد. به منظور جلوگيري از خطر پوسيدگي ميوه در اثر رطوبت زياد بايد گلخانه را به موقع تهويه كرد و بوسيله حرارت خشك رطوبت زيادي را كاهش داد. براي انجام عمل گرده افشاني و تلقيح بهتر گلهاي توت فرنگي در گلخانه مي‌توان براي هر 1000 متر مربع سطح زير كشت يك كندوي زنبور عسل در گلخانه قرار داد.

همشهري آنلاين